Co to jest mobbing i czy występuje tylko wśród dorosłych?

Mobbing to zjawisko obecne w kulturach świata od zarania dziejów. Zawsze wiąże się z wykorzystywaniem swojej przewagi wobec osób uznanych za słabsze - czy to społecznie, ekonomicznie, zawodowo, intelektualnie, fizycznie czy emocjonalnie.
W praktyce oznacza to, że osoba A czuje się lepsza od osoby B w jakimś aspekcie: „jestem bogatszy”, „jestem mądrzejszy”, „jestem starszy” lub „bardziej doświadczony”.

Mobbing dawniej – w plemionach i w historii

Już w najstarszych kulturach można było zauważyć zachowania przypominające mobbing.
Starszy szaman decydował o losie plemienia, nawet jeśli jego decyzje uderzały w dobro i godność innych.
W niektórych plemionach młodzi chłopcy musieli godzinami stać w słońcu, odganiając robactwo od swojego przywódcy. Gdy byli zbyt powolni – byli karani. To przykład władzy opartej na dominacji i braku szacunku.

Mobbing w nowoczesnym świecie

Podobne mechanizmy można było obserwować także w XX wieku.
Henry Ford – symbol sukcesu i efektywności – miał wymagać od pracowników pracy ponad siły, często bez przerwy na posiłek czy odpoczynek. Dziś jest podziwiany, ale rzadko wspomina się o kosztach ludzkich takiego podejścia.

To pokazuje, że często przymykamy oczy na mobbing, jeśli jego sprawcą jest ktoś znany, wpływowy lub powszechnie szanowany. Powstało nawet niepisane przekonanie, że osoba na wyższym stanowisku „może więcej”.

Skąd się bierze przyzwolenie na mobbing

Źródła takiego myślenia sięgają biologii i historii. Od zawsze potrzebowaliśmy lidera – silnego, zdecydowanego przywódcy, który chroni grupę. To on decydował, kogo należy słuchać. Z czasem rola liderów ewoluowała, ale poczucie, że silniejszemu wolno więcej, pozostało.

W XX wieku dodatkowo utrwaliły je popularne idee sukcesu:
„Silni liderzy wiedzą lepiej”,
„Zwycięzcy nie muszą się tłumaczyć”.

W efekcie przemoc psychiczna czy nadużycia bywają usprawiedliwiane w imię „wyższego celu”.

Mobbing – nie tylko w pracy

Choć najczęściej kojarzy się z miejscem pracy, mobbing występuje również w szkołach, rodzinach i środowiskach rówieśniczych.

Dzieci i nastolatki mogą doświadczać przemocy psychicznej w formie wykluczania, ośmieszania, izolowania lub publicznego upokarzania.

To ważne, byśmy nie bagatelizowali cierpienia osób młodszych, bo ich doświadczenia emocjonalne są równie realne jak te dorosłych.